ผู้ไม่สมควรเป็นตัวการ ผู้ใช้ ผู้สนับสนุนในความผิดของผู้อื่น
โดยเฉลิมวุฒิ สาระกิจ
อาจารย์คณะนิติศาสตร์ มหาวิทยาลัยพะเยา
ผู้มีส่วนร่วมในการกระทำความผิดอาญา
ผู้กระทำความผิด (Participator)
ผู้ร่วมกระทำความผิด (ตัวการร่วม)
ผู้สนับการกระทำความผิด
ผู้ก่อให้ผู้อื่นกระทำความผิด
(ผู้ใช้)
•
พิจารณาตัวอย่าง
แดงใช้ให้ดำไปจ้างมือปืนไปฆ่าขาว
ดำได้ไปติดต่อให้นายเขียวซึ่งเป็นมือปืนไปฆ่านายขาว
แต่นายเขียวไม่มีปืนจึงไปยืมปืนจากนายม่วง หลังจากนั้นเขียวไปยิงดำตาย
• พิจารณาตัวอย่าง
แดงซึ่งเป็นราษฏรธรรมดาได้ร่วมกับนายดำซึ่งเป็นเจ้าพนักงานผู้มีหน้าที่ในการทำบัตรประจำตัวประชาชน
ได้ทำบัตรประจำตัวปลอมขึ้นมาเพื่อนำบัตรประจำตัวปลอมนั้นขายให้กับคนต่างด้าว
โดยหลักแล้วบุคคลย่อมเป็นตัวการ
ผู้ใช้ หรือผู้สนับสนุนในการกระทำความผิดอาญาของผู้อื่นได้เสมอ แต่มีบุคคลบางประเภทจะเป็นตัวการผู้ใช้
ผู้สนับสนุนในการกระทำความผิดบางอย่างของผู้อื่นได้หรือไม่
•
บุคคลที่ไม่สมควรเป็นตัวการ
ผู้ใช้ หรือผู้สนับสนุน
1. บุคคลซึ่งกฎหมายที่บัญญัติให้การกระทำเช่นนั้นเป็นความผิดประสงค์จะคุ้มครองโดยตรง
2. บุคคลซึ่งเป็นองค์ประกอบของการกระทำความผิดของผู้กระทำ
แต่มิใช่บุคคลซึ่งกฎหมายประสงค์จะคุ้มครอง
•
1.
บุคคลซึ่งกฎหมายที่บัญญัติให้การกระทำเช่นนั้นเป็นความผิดประสงค์จะคุ้มครองโดยตรง
- เด็กที่อายุยังไม่เกิน
15 ปีตาม ม.277
- เด็กที่อายุยังไม่เกิน
15 ปีตาม ม.279
- บุคคลซึ่งอายุเกิน
15 ปี แต่ยังไม่เกิน 18 ปีตาม ม.282
วรรคสอง
- ลูกหนี้
ที่เสียดอกเบี้ยเกินอัตราให้แก่เจ้าหนี้ตาม พ.ร.บ.ห้ามเรียกดอกเบี้ยเกินอันตรา
พ.ศ. 2475
- ผู้ให้กู้ยืมเงิน
ในการกู้ยืมเงินอันเป็นความผิดพระราชกำหนดให้กู้ยืมเงินที่เป็นการฉ้อโกงประชาชน
พ.ศ.2527
•
2.
บุคคลซึ่งเป็นองค์ประกอบของการกระทำความผิดของผู้กระทำ
แต่มิใช่บุคคลซึ่งกฎหมายประสงค์จะคุ้มครอง
- “ผู้อื่น”
ซึ่งเป็นผู้รับโอนทรัพย์ของลูกหนี้
หรือผู้ที่ยอมรับสมอ้างเป็นเจ้าหนี้ของลูกหนี่ซึ่งแกล้งให้ตนเป็นหนี้ ตาม ม.350
- ผู้ให้ทรัพย์สินหรือประโยชน์แก่คนกลาง
ตาม ม.143
- ผู้อื่น
ที่ทำแท้งให้แก่หญิงตาม ม.301
- หญิงที่ทำให้ตนแท้งลูกตาม
ม.302
- ผู้อื่นซึ่งเป็นผู้กระทำความผิด
ตามที่ ม.189 บัญญัติไว้ ซึ่งได้รับการช่วยเหลือไม่ให้ต้องรับโทษ
- ผู้ให้ทรัพย์สินหรือประโยชน์อื่นใดแก่คนกลาง
ตามมาตรา 143
- ชายหรือหญิงที่ร่วมประเวณีกับหญิงที่เป็นโสเภณีซึ่งทำการค้าประเวณี
ตาม พ.ร.บ.ปรามการค้าประเวณี พ.ศ.2503
ประเทศอังกฤษ
•
1. บุคคลซึ่งกฎหมายประสงค์จะคุ้มครอง
แนวคำวินิจฉัยของศาลตัดสินว่า
บุคคลซึ่งกฎหมายมุ่งประสงค์จะคุ้มครองไม่อาจเป็นตัวการ ผู้ใช้ ผู้สนับสนุนได้
•
2. บุคคลซึ่งเป็นองค์ประกอบของการกระทำความผิดของผู้กระทำ
ศาลตัดสินว่าเป็นตัวการ ผู้ใช้
ผู้สนับสนุนได้ If he know the fact ทางตำรากับแนวคำวินิจฉัยของศาลขัดกัน
โดยทางตำราเห็นว่า ไม่อาจเป็นตัวการ ผู้ใช้ ผู้สนับสนุนได้
ประเทศสหรัฐอเมริกา
•
1.
บุคคลซึ่งกฎหมายประสงค์จะคุ้มครอง ทางตำราและแนวคำวินิจฉัยของศาลเห็นพ้องกันว่า
ไม่อาจเป็นตัวการ ผู้ใช้ ผู้สนับสนุนได้
•
2.
บุคคลซึ่งเป็นองค์ประกอบของการกระทำความผิดของผู้กระทำ ทางตำราและแนวคำวินิจฉัยของศาลเห็นพ้องกันว่า
ไม่อาจเป็นตัวการ ผู้ใช้ ผู้สนับสนุนได้
•
Model Penal Code
มาตรา 2.04
(5) เว้นไว้เสียแต่ว่าบทบัญญัติความผิดนั้นจะกำหนดไว้เป็นอย่างอื่น
บุคคลไม่อาจเป็นตัวการ ผู้ใช้ ผู้สนับในการกระทำความผิดของผู้อื่น ถ้า
(a) บุคคลนั้นเป็นเหยื่อ()
ของการกระทำความผิดนั้น หรือ
(b) ความผิดนั้นได้บัญญัติในลักษณะที่ว่าการกระทำของเขาเป็นสิ่งที่เกี่ยวข้องกับการกระทำความผิดอย่างหลีกเลี่ยงไม่ได้
ประเทศไทย
•
1.
บุคคลซึ่งกฎหมายประสงค์จะคุ้มครอง แนวความคิดทางตำราเห็นเช่นเดียวกับอังกฤษและอเมริกาว่าบุคคลซึ่งกฎหมายประสงค์จะคุ้มครองไม่อาจเป็นตัวการ
ผู้ใช้ ผู้สนับสนุน
พิจารณาตัวอย่าง
นายแดงเจ็บป่วยทรมาน จ้างให้พยาบาลฉีดยาพิษให้ตนตายให้พ้นจากความทรมาน
นางพยาบาลงสารฉีดยาพิษให้นายแดง แต่นายแดงไม่ตาย
•
พยาบาล
•
นายแดง
• เด็กหญิงแดงชักชวนให้เด็กชายดำ
กระทำชำเราตน เด็กชายดำบอกให้เด็กหญิงขาว
ช่วยดูต้นทางให้ในกระหว่างที่กระทำชำเราเด็กหญิงแดง
•
เด็กชายดำ
•
เด็กหญิงขาว
•
เด็กหญิงแดง
•
2.
บุคคลซึ่งเป็นองค์ประกอบของการกระทำความผิดของผู้กระทำ แนวความคิดในทางตำราก็เห็นเช่นเดียวกับอังกฤษและอเมริกา
ว่าบุคคลซึ่งเป็นองค์ประกอบของการกระทำความผิดของผู้กระทำ ไม่อาจเป็นตัวการ ผู้ใช้
ผู้สนับสนุนได้
•
พิจารณาตัวอย่าง
แดงให้สินบนเจ้าพนักงาน เพื่อให้เจ้าพนักงานคนนั้นกระทำการอันไม่ชอบหน้าที่ เจ้าพนักงานก็รับสินบนนั้นไว้
และได้กระทำการอันไม่ชอบด้วยหน้าที่
แดงมีความผิดตาม ม.144 หรือไม่
เจ้าพนักงานมีความผิดตาม ม.149 หรือไม่
•
พิจารณาตัวอย่าง
ฎีกา 435/2520 ราษฎรให้สินบนเจ้าพนักงานเพื่อกระทำการอันไม่ชอบด้วยหน้าที่
เจ้าพนักงานรับไว้ ราษฎรมีความผิดตาม ป.อ.มาตรา 144 เจ้าพนักงานมีความผิดตาม ม.149
ราษฎรไม่มีความผิดฐานเป็นผู้สนับสนุนเจ้าพนักงานอีก
•
พิจารณาตัวอย่าง
แดงให้สินบนเจ้าพนักงาน เพื่อให้เจ้าพนักงานคนนั้นกระทำการอันชอบด้วยหน้าที่
เจ้าพนักงานก็รับสินบนนั้นไว้ และได้กระทำการอันชอบด้วยหน้าที่
แดงมีความผิดตาม ม.144 หรือไม่
เจ้าพนักงานมีความผิดตาม ม.149 หรือไม่
แดงจะมีความผิดฐานเป็นผู้สนับสนุนตาม
ม.149 หรือไม่
•
พิจารณาตัวอย่าง
นางขาวได้ตั้งครรภ์ได้ 3 เดือน
อยากจะทำแท้งเพราะไม่สามารถจะเลี้ยงดูได้หากปล่อยให้คลอดออกมา
จึงไปขอให้นางดำซึ่งเป็นหมอตำแย ให้ช่วยทำแท้งให้ตน นางดำจึงทำให้นางขาวแท้งลูก นางขาวมีความผิดฐานใด
นางดำมีความผิดฐานใด
•
พิจารณาตัวอย่าง
แดงหลบหนีออกมาจากเรือนจำกลางจังหวัดเชียวใหม่
และหนีมาขออาศัยกับนายดำซึ่งเป็นญาติอยู่ในป่า
นายดำก็รู้ว่านายแดงแหกคุกหนีมาแต่สงสารจึงให้นายแดงหลบอาศัยชั่วคราว
นายดำมีความผิดตาม ม.189 หรือไม่
นายแดงจะมีความผิดฐานเป็นตัวการ ผู้ใช้
ผู้สนับสนุนตาม ม.189 ได้หรือไม่
•
พิจารณาตัวอย่าง
ลูกของนายแดงต้องการสอบเข้าเป็นตำรวจ นายดำทราบดังกล่าวจึงบอกกับนายแดงว่า
ตนรู้จักกับตำรวจผู้หลักผู้ใหญ่ในสำนักงานตำรวจแห่งชาติ
สามารถฝากลูกของนายแดงให้สอบเข้าเป็นตำรวจได้ แต่ขอเงินค่าสินน้ำใจหนึ่งแสนบาท
นายแดงด้วยความรักลูกจึงยอมจ่ายเงินให้นายดำ
นายดำมีความผิดตาม ม.143 หรือไม่
นายแดงจะมีความผิดฐานเป็นตัวการ ผู้ใช้
ผู้สนับสนุนตาม ม.143 หรือไม่
•
พิจารณาตัวอย่าง
นายแดงเป็นหนี้นายดำอยู่ 1 ล้านบาท
ซึ่งไม่มีเงินชำระหนี้นายดำ
นายแดงกลัวว่านายดำที่กำลังยื่นฟ้องศาลให้บังคับชำระหนี้จะมายึดรถยนต์ของตน
อันเป็นทรัพย์สินเพียงอย่างเดียวที่นายแดงมี
นายแดงจึงสบคบกับนายขาวทำการโอนรถคันดังกล่าวไปเป็นของนายขาว
โดยมีนายเขียวเพื่อนที่เป็นเจ้าหน้าที่ของขนส่งจังหวัดเป็นคนโอนให้โดยรู้ว่าเป็นการโอนเพื่อไม่ให้เจ้าหนี้บังคับชำระหนี้ได้
นายแดงมีความผิดตาม ม.350 หรือไม่
นายเขียวมีความผิดฐานเป็นผู้สนับสนุนหรือไม่
นายขาวจะมีความผิดฐานเป็นตัวการ ผู้ใช้
ผู้สนับสนุนตาม ม.350 หรือไม่
•
พิจารณาตัวอย่าง
คำพิพากษาฏีกาที่ 143/2517 จำเลยที่ 1 เป็นลูกหนี้ตามคำพิพากษาของโจทก์ร่วม
โอนที่ดินของตนให้แก่จำเลยที่ 3 ผู้ซึ่งมิได้เป็นลูกหนี้ของโจทก์ร่วม
ย่อมถือได้ว่าเป็ฯการโอนไปให้แก่ผู้อื่นตาม ม.350 จำเลยที่ 1 จึงมีความผิด ตาม
ม.350 ส่วนจำเลยที่ 3 ซึ่งเป็นผู้รับโอนที่ดินจากจำเลยที่ 1 เป็นตัวการร่วมตาม
ม.83 ในการกระทำความผิดตาม ม.350
•
คำพิพากษาฏีกาที่
563/2523ผู้อื่นรับโอนทรัพย์นั้นจะมีความผิดตาม
ม.350 ก็ต่อเมื่อรู้ว่าลูกหนี้รู้ว่าเจ้าหนี้ได้ใช้สิทธิทางศาลแล้ว
ถ้าไม่รู้ข้อเท็จจริงดังกล้าวก็ไม่มีความผิดตาม ม.350
•
วิเคราะห์ปัญหา กรณีผู้รับโอนทรัพย์สินจากลูกหนี้
จะเป็นตัวการ ผู้ใช้ หรือผู้สนับสนุนได้หรือไม่
- แนวความคิดทางตำรา เห็นว่าบุคคลซึ่งเป็นองค์ประกอบของการกระทำความผิดของผู้กระทำ
ไม่อาจเป็นตัวการ ผู้ใช้ ผู้สนับสนุนได้
- แนวคำวินิจฉัยของศาลผู้รับโอนทรัพย์สินจากลูกหนี้
เป็นตัวการร่วมได้
•
สรุป
บุคคลซึ่งเป็นองค์ประกอบของการกระทำความผิดของผู้กระทำ ไม่เป็นตัวการ ผู้ใช้
ผู้สนับสนุน เพราะว่า
1. กฎหมายบัญญติความผิดของผู้เป็นองค์ประกอบความผิดไว้เป็นพิเศษแล้ว
2
หากไม่มีการบัญญัติความผิดไว้ ถือว่า กฎหมายไม่ประสงค์จะลงโทษผู้นั้น
1.
กฎหมายบัญญติความผิดของผู้เป็นองค์ประกอบความผิดไว้เป็นพิเศษแล้ว
•
ราษฎรให้สินบนเจ้าพนักงาน
ราษฎรผิด ม. 144 เจ้าพนักงานผิด ม. 149
•
กรณีหญิงยินยอมให้ผู้อื่นทำให้ตนแท้งลูก
หญิงผิด ม.301 คนที่ทำให้หญิงแท้งลูกผิด ม.302
• ราษฎรให้สินบนเจ้าพนักงานให้กระทำอันชอบด้วยหน้าที่
เจ้าพนักงานผิด ม.149 ราษฎรไม่มีความผิดตาม ม.144 ราษฎรไม่มีความผิดฐานเป็นผู้สนับสนุน
ม.149 อีก
2
หากไม่มีการบัญญัติความผิดไว้ ถือว่า กฎหมายไม่ประสงค์จะลงโทษผู้นั้น
• กรณีผู้ให้สินบนคนกลาง
•
คนกลางมีความผิด ตาม
ม.143
•
คนที่ให้สินบนคนกลางไม่มีความผิด
•
ถ้าไม่มีผู้ให้
ก็ไม่มีผู้รับ แต่กฎหมายประสงค์ลงโทษคนรับเท่านั้น จึงถือเป็น necessary
participator
•
ถ้ากฎหมายประสงค์จะลงโทษต้องมีการบัญญัติความผิดผู้ให้สินบนคนกลางไว้ต่างหากแล้ว
เมื่อไม่ได้บัญญัติความผิดไว้ จึงถือว่ากฎหมายไม่ประสงค์จะลงโทษ
อ้างอิง : เกียรติขจร วัจนะสวัสดิ์ , กฎหมายอาญาภาค 1 พิมพ์ครั้งที่ 10, 2551 หน้า 736
