ผู้เสียหาย

ผู้เสียหาย

อ่านเอกสาร full text 
https://drive.google.com/open?id=0B0VwqdXbq_GSTG1rd1djWVhERnM

1. บทนำ

                เหยื่อของอาชญากรรม (victim of crime) คือบุคคลที่ได้รับความเสียหายเนื่องมาจากการกระทำความผิดหรืออาชญากรรม ซึ่งอาชญากรรมส่วนใหญ่ไม่ว่าจะร้ายแรงเพียงใดก็มักจะมีผู้ที่ตกเป็นเหยื่อของอาชญากรรมนั้นเสมอ เว้นแต่อาชญากรรมบางอย่างที่ตัวผู้กระทำความผิดเป็นเหยื่อเอง เช่น ความผิดฐานทำร้ายร่างกาย คนที่ถูกทำร้ายก็คือเหยื่อ ความผิดฐานข่มขื่นกระทำชำเราคนที่ถูกข่มขืนก็คือเหยื่อ แต่สำหรับความผิดฐานทำให้ตนแท้งลูก หญิงที่ทำให้ตนแท้งลูกแม้จะได้รับความเสียหายเนื่องจากการทำแท้งก็ไม่ใช่เหยื่อ (victim)

            เหยื่อของอาชญากรรมนั้นมีบทบาทสำคัญในการดำเนินคดีอาญา ทั้งในเรื่องของการร้องทุกข์ การฟ้องคดี และเป็นพยานในชั้นศาล รวมถึงในปัจจุบันมีกฎหมายที่ให้ความคุ้มครองเหยื่อของอาชญากรรมมากขึ้น ซึ่งในกฎหมายวิธีพิจารณาความอาญา เรียกเหยื่อของอาชญากรรมว่า “ผู้เสียหาย”

2. ความหมายของผู้เสียหาย

ผู้เสียหายหรือเหยื่อของอาชญากรรม (victim) เป็นบุคคลที่ได้รับความเสียหายเนื่องมาจากความผิดหรืออาชญากรรม ซึ่งประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความอาญา มาตรา 2(4) ได้ให้ความหมายของ "ผู้เสียหาย" หมายความถึงบุคคลผู้ได้รับความเสียหาย เนื่องจากการกระทำผิดฐานใดฐานหนึ่ง รวมทั้งบุคคลอื่นที่มีอำนาจ จัดการแทนได้ดั่งบัญญัติไว้ใน มาตรา 4 มาตรา 5 และ มาตรา 6 ดังนั้นจากบทบัญญัติของกฎหมายผู้เสียหายตามประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความอาญา มี 2 ประเภท คือ 1. ผู้เสียหายที่แท้จริง และ 2.ผู้มีอำนาจจัดการแทนผู้เสียหาย

2.1 ผู้เสียหายที่แท้จริง

ผู้เสียหายที่แท้จริง หมายถึง บุคคลที่ได้รับผลกระทบจากการกระทำความผิดอาญา ในฐานนั้นโดยตรงหลักเกณฑ์ในการพิจารณาว่าเป็นผู้เสียหายที่แท้จริงหรือไม่ พิจารณาจากหลักเกณฑ์ 3ประการ ดังนี้

1) ได้มีความผิดอาญาฐานใดฐานหนึ่งเกิดขึ้นหรือไม่ โดยพิจารณาตาม ประมวลกฎหมายอาญาหรือกฎหมายอาญาอื่น ๆ โดยที่ผู้ที่จะเป็นผู้เสียหายในความผิดที่ยังไม่เกิดนั้นไม่ได้

2) บุคคลนั้นเป็นผู้ที่ได้รับความเสียหาย จากการกระทำความผิดนั้นโดยตรง โดยพิจารณาก่อนว่ากฎหมายอาญาในเรื่องนั้นๆ มุ่งประสงค์จะคุ้มครองใคร เอกชนหรือส่วนรวม

กฎหมายมุ่งคุ้มครองเอกชน เช่น ความผิดฐานลักทรัพย์ ความผิดฐานพรากผู้เยาว์ ความผิดเกี่ยวกับการใช้เช็ค ความผิดเหล่านี้กฎหมายมุ่งคุ้มครองประโยชน์ของเอกชนดังนั้นผู้ที่เป็นผู้เสียหายก็คือ เจ้าของทรัพย์ ผู้ปกครอง หรือผู้ทรงเช็ค เป็นต้น

กฎหมายมุ่งคุ้มครองส่วนรวม เอกชนไม่อาจเป็นผู้เสียหายได้ เช่น ความผิดตามพระราชบัญญัติจราจรทางบก ความผิดฐานทำลายพยานหลักฐาน ป.อ.ม.199 ความผิดตามพระราชบัญญัติยาเสพติด ความผิดตามพระราชกำหนดกู้ยืมเงินที่เป็นการฉ้อโกงประชาชน ความผิดเหล่านี้รัฐมุ่งคุ้มครองความสงบสุขของประชาชนส่วนร่วม ดังนั้นผู้เสียหายคือรัฐเท่านั้น เอกชนไม่อาชเป็นผู้เสียหายได้

แต่ในบางกรณีเอกชนก็ถือว่าเป็นผู้เสียหายได้ เช่น การจดทะเบียนสมรสซ้อน ซึ่งเป็นความผิดฐานฐานแจ้งความเท็จ คู่สมรสเดิมเสียหาย คู่สมรสใหม่ก็เป็นผู้เสียหาย ตาม ป.อ.ม.137 และรัฐก็เป็นผู้เสียหายด้วย

3) บุคคลนั้นเป็นผู้เสียหายโดยนิตินัย

หลักเกณฑ์นี้มาจากแนวคำพิพากษาศาลฎีกา (มาจากหลักสากลที่ว่า "บุคคลควรมาศาลด้วยมืออันบริสุทธิ์") ดังนั้นแม้บุคคลนั้นเป็นผู้เสียหายโดยตรงจากความผิดอาญาตามข้อ 2) มาแล้วก็ตาม หากเขาไม่ใช่ผู้เสียหายโดยนิตินัยแล้วก็ไม่อาจเป็นผู้เสียหายตาม ม. 2(4) ได้

หลักเกณฑ์ในการพิจารณาว่า เป็นผู้เสียหายโดยนิตินัยหรือไม่

1) บุคคลนั้นมีส่วนร่วมในการกระทำความผิดหรือไม่ เช่น สมัครใจเข้าวิวาทกันเอง, ขับรถด้วยความประมาททั้งคู่

2) บุคคลนั้นยินยอมให้มีการกระทำความผิดต่อตน เช่น หญิงยอมทำผู้อื่นทำให้ตนแท้งลูก, เด็กอายุไม่เกิน 15 ปี ยินยอมให้ผู้อื่นกระทำชำเราตน

3) บุคคลนั้นมีส่วนในการก่อให้เกิดความผิดและตนได้รับความเสียหาย เช่น ติดสินบนเจ้าพนักงาน, เจ้าหน้าที่ล่อให้กระทำความผิดแล้วเข้าจับกุม (Entrapment)

2.2 ผู้มีอำนาจจัดการแทนผู้เสียหาย

ได้แก่ บุคคลที่มีอำนาจจัดการแทนผู้เสียหายที่แท้จริงในเรื่องต่างๆ ที่บัญญัติไว้ในมาตรา 3 “บุคคลดั่งระบุไว้ใน มาตรา 4, มาตรา 5 และ มาตรา 6 มีอำนาจจัดการต่อ ไปนี้แทนผู้เสียหายตามเงื่อนไขที่บัญญัติไว้ใน มาตรา นั้น ๆ

(1) ร้องทุกข์

(2) เป็นโจทก์ฟ้องคดีอาญา หรือเข้ารวมเป็นโจทก์กับพนักงานอัยการ

3) เป็นโจทก์ฟ้องคดีแพ่งที่เกี่ยวเนื่องกับคดีอาญา

(4) ถอนฟ้องคดีอาญาหรือคดีแพ่งที่เกี่ยวเนื่องกับคดีอาญา

(5) ยอมความในคดีความผิดส่วนตัว” โดยแยกพิจารณาบุคคลที่มีอำนาจขจัดการแทนผู้เสียหายเป็นกรณีดังต่อไปนี้

1)  ผู้มีอำนาจจัดการแทนโดยต้องได้รับอนุญาตจากผู้เสียหายก่อน

มาตรา 4 วรรค 2 หญิงมีสามีอาจอนุญาตให้สามีจัดการแทนได้ เว้นแต่เป็นกรณีตาม ม.5 ไม่ต้องได้รับอนุญาตเลย “มาตรา 4 ในคดีอาญาซึ่งผู้เสียหายเป็นหญิงมีสามี หญิงนั้นมีสิทธิ ฟ้องคดีได้เอง โดยมิต้องได้รับอนุญาตของสามีก่อน    

ภายใต้บังคับแห่ง มาตรา 5 (2) สามีมีสิทธิฟ้องคดีอาญาแทน ภริยาได้ ต่อเมื่อได้รับอนุญาตโดยชัดแจ้งจากภริยา”

กรณีตามวรรคแรก เป็นการยืนยันว่าหญิงมีสามีสามารถจัดการคดีอาญาเองได้

กรณีตามวรรคสอง สามีสามารถจัดการแทนภริยาได้หากได้รับความยินยอมโดยชัดแจ้ง (แต่ในทางกลับกันภริยาไม่มีสิทธิจัดการแทนสามี) และจะต้องเป็นสามีภริยากันโดยชอบด้วยกฎหมายเท่านั้น

2)  ผู้มีอำนาจจัดการแทนโดยผลของกฎหมาย ไม่ต้องได้รับอนุญาตจากผู้เสียหายก่อน กรณีตาม “มาตรา 5 บุคคลเหล่านี้จัดการแทนผู้เสียหายได้    

(1) ผู้แทนโดยชอบธรรมหรือผู้อนุบาล เฉพาะแต่ในความผิดซึ่ง ได้กระทำต่อผู้เยาว์ หรือผู้ไร้ความสามารถซึ่งอยู่ในความดูแล    

(2) ผู้บุพการี ผู้สืบสันดาน สามีหรือภริยา เฉพาะแต่ในความผิด อาญาซึ่งผู้เสียหายถูกทำร้ายถึงตายหรือบาดเจ็บจนไม่สามารถจะ จัดการเองได้    

(3) ผู้จัดการหรือผู้แทนอื่น ๆ ของนิติบุคคล เฉพาะความผิด ซึ่งกระทำลงแก่นิติบุคคลนั้น”

ม.5 (1) ผู้แทนโดยชอบธรรมตาม หมายถึงผู้แทนโดยชอบธรรมตาม ประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ เช่น บิดามารดา (บิดาต้องชอบด้วยกฎหมาย) ผู้ปกครอง ผู้รับบุตรบุญธรรม ผู้อนุบาล

อำนาจจัดการแทนตาม ม.5 (1) เป็นกรณีที่ผู้เยาว์หรือคนไร้ความสามารถยังมีชีวิตอยู่ หากตายบุคคลที่มีอำนาจเป็นไปตาม ม.5 (2) และหากบาดเจ็บจนไม่สามารถจัดการเองได้ผู้มีอำนาจจัดการแทนคือทั้ง 5(1) และ 5(2) 

ผู้เยาว์ร้องทุกข์เองได้ ถ้ามีความรู้สึกผิดชอบแล้ว(อายุพอสมควร) แต่จะฟ้องคดีหรือขอเข้าเป็นโจทย์ร่วมกับอัยการนั้นไม่ได้ แม้จะได้รับความยินยอมก็ตาม

ม.5(2) เฉพาะกรณีผู้เสียหายที่แท้จริงถูกทำร้ายถึงตายหรือบาดเจ็บจนไม่สามารถจัดการเองได้ ถ้าความตายไม่ได้เป็นผลมาจากการทำร้ายไม่เข้ามาตรานี้ เช่น ถูกทำร้ายร่างกายบาดเจ็บแต่ตายเพราะเจ็บไข้ได้ป่วยด้วยโรคอื่น เช่นนี้ไม่ใช่กรณีตาม มาตรา 5 (2)

ผู้บุพการี คือ ญาติสืบสายโลหิตขึ้นไป บิดา มารดา ปู่ ย่า ตา ยาย ทวด ฯลฯ บุคคลอื่นแม้จะเป็นญาติใกล้ชิดก็ไม่มีสิทธิเพราะไม่ใช่บุพการี เช่น ป้าที่หลานถูกฆ่าตาย น้องชายถูกฆ่าตายพี่ชายก็ไม่มีสิทธิในการดำเนินคดี มีข้อสังเกตคือ กรณีของบิดาแม้เป็นบิดาที่ไม่ชอบด้วยกฎหมายก็ตาม หากว่า ตามความเป็นจริงแล้วเป็นบิดาตามสายโลหิตก็ถือว่าเป็นบุพการี

ผู้สืบสันดาน คือ ญาติสืบสายโลหิตลงมา ลูก หลาน เหลน ฯลฯ โดยถือตามความเป็นจริงเช่นกัน เช่น บิดาไม่ชอบด้วยกฎหมายถูกฆ่าตาย ลูกมีสิทธิจัดการแทนบิดาได้

สามีภริยาจะต้องชอบด้วยกฎหมายเช่นเดียวกับกรณีของมาตรา 4  

การที่ผู้มีอำนาจจัดการแทนจะเข้ามาดำเนินคดีแทนผู้ตายได้นั้น ผู้ตายต้องเป็นผู้เสียหายอย่างแท้จริงเสียก่อน หากไม่ใช่แล้วก็ไม่มีสิทธิ

นอกจาก ม.5(2) แล้ว กรณีความผิดฐานหมิ่นประมาท “ป.อ.มาตรา 333 ความผิดในหมวดนี้เป็นความผิดอันยอมความได้   ถ้าผู้เสียหายในความผิดฐานหมิ่นประมาทตายเสียก่อนร้องทุกข์ ให้บิดามารดา คู่สมรส หรือบุตรของผู้เสียหายร้องทุกข์ได้ และให้ถือว่าเป็นผู้เสียหาย”

ม.5(3) ผู้จัดการแทน/ผู้แทนอื่นๆ ในกรณีที่ผู้จัดการแทนหรือผู้แทนทำผิดต่อนิติบุคคลเอง บุคคลอื่นซึ่งเป็นผู้เสียหาย อาจเป็นผู้เสยหายตาม ม. 2 (4) ด้วย เช่น กรรมการยักยอกทรัพย์บริษัท กรรมการไม่ฟ้องคดีอาญา ผู้ถือหุ้นเสียหายอาจฟ้องคดีอาญาเองได้

3) ผู้มีอำนาจจัดการแทนโดยได้รับอนุญาตจากศาล กรณีตาม ม.6

“มาตรา 6 ในคดีอาญาซึ่งผู้เสียหายเป็นผู้เยาว์ไม่มีผู้แทนโดย ชอบธรรมหรือเป็นผู้วิกลจริตหรือคนไร้ความสามารถไม่มีผู้อนุบาล หรือซึ่งผู้แทนโดยชอบธรรมหรือผู้อนุบาลไม่สามารถจะทำการตามหน้าที่โดยเหตุหนึ่งเหตุใด รวมทั้งมีผลประโยชน์ขัดกันกับผู้เยาว์ หรือคนไร้ความสามารถนั้น ๆ ญาติของผู้นั้นหรือผู้มีประโยชน์เกี่ยวข้องอาจร้องต่อศาลขอให้ตั้งเขาเป็นผู้แทนเฉพาะคดีได้ เมื่อได้ไต่สวนแล้วให้ศาลตั้งผู้ร้องหรือบุคคลอื่นซึ่งยินยอมตามที่เห็นสมควรเป็นผู้แทนเฉพาะคดี เมื่อไม่มีบุคคลใดเป็นผู้แทนให้ศาลตั้งพนักงานฝ่ายปกครองเป็นผู้แทน ห้ามมิให้เรียกค่าธรรมเนียมในเรื่องขอตั้งเป็นผู้แทนเฉพาะคดี

ผู้แทนเฉพาะคดี ศาลจะตั้งได้ต่อเมื่อผู้เสียหายที่แท้จริงเป็นผู้เยาว์หรือผู้วิกลจริต ไม่มีผู้แทนโดยชอบธรรมหรือผู้อนุบาล ไม่เข้ากรณี ม.5(1)

มีผู้จัดการแทน แต่ไม่สามารถจัดการแทนได้โดยสาเหตุใดสาเหตุหนึ่ง

 

ข้อสอบเนติบัณฑิตเกี่ยวกับเรื่องผู้เสียหาย

ข้อที่ 1 พนักงานอัยการเป็นโจทก์ฟ้องว่า จำเลยขับรถยนต์โดยประมาทชนท้ายรถจักรยานยนต์ของนางตรี เป็นเหตุให้นางตรีผู้ขับถึงแก่ความตายและนายเอกซึ่งนั่งซ้อนท้ายได้รับอันตรายสาหัส ขอให้ลงโทษตามประมวลกฎหมาย291อาญา มาตรา, 300 นายเอกสามีโดยชอบด้วยกฎหมายของนางตรียื่นคำร้องขอเข้าร่วมเป็นโจทก์ในข้อหาทั้งสองดังกล่าว ศาลชั้นต้นอนุญาต ระหว่างสืบพยานโจทก์ นายเอกถึงแก่ความตาย นายจัตวาบุตรนายเอกกับนางตรียื่นคำร้องขอเข้าดำเนินคดีต่างผู้ตาย

ให้วินิจฉัยว่า ศาลชั้นต้นจะอนุญาตให้นายจัตวาเข้าดำเนินคดีต่างนายเอกผู้ตายได้หรือไม่

ธงคำตอบ

ประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความอาญา มาตรา 29 วรรคหนึ่ง ที่บัญญัติว่า “เมื่อผู้เสียหายได้ยื่นฟ้องแล้วตายลง บุพการี ผู้สืบสันดาน สามีหรือภริยาจะดำเนินคดีต่างผู้ตายต่อไปก็ได้ ” นั้น หมายความรวมถึงกรณีผู้เสียหายที่แท้จริงไม่ได้ยื่นฟ้องด้วยตนเอง แต่เป็นโจทก์ร่วมกับพนักงานอัยการด้วย (เทียบคำพิพากษาฎีกาที่5884/2550) ความผิดฐานประมาทเป็นเหตุให้นายเอกได้รับอันตรายสาหัสนายเอกเป็นผู้เสียหายโดยตรง การที่นายเอกซึ่งเป็นโจทก์ร่วมกับพนักงานอัยการตายลง นายจัตวาผู้สืบสันดานของนายเอกจึงยื่นคำร้องขอเข้าดำเนินคดีต่างผู้ตายได้ตามบทบัญญัติดังกล่าว

ส่วนความผิดฐานประมาทเป็นเหตุให้นางตรีถึงแก่ความตายนั้น นายเอกเป็นเพียงผู้มีอำนาจจัดการแทนผู้เสียหายตามประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความอาญา มาตรา 3 (2) และมาตรา 5 (2) เท่านั้น ไม่ใช่ผู้เสียหายในความผิดฐานกระทำโดยประมาทเป็นเหตุให้ผู้อื่นถึงแก่ความตาย จึงมิใช่กรณีที่ผู้เสียหายที่แท้จริงยื่นฟ้องแล้วตายลงตามมาตรา 29 วรรคหนึ่ง แม้นายจัตวาจะเป็นผู้สืบสันดานของนายเอกกับนางตรีก็ตาม นายจัตวาก็ไม่มีสิทธิยื่นคำร้องขอเข้าดำเนินคดีต่างนายเอกซึ่งถึงแก่ความตายตามบทบัญญัติดังกล่าวได้(เทียบคำพิพากษาฎีกาที่ 8537/2553)

ศาลชั้นต้นชอบที่จะอนุญาตให้นายจัตวาเข้าดำเนินคดีต่างนายเอกผู้ตายได้เฉพาะข้อหาประมาทเป็นเหตุให้นายเอกได้รับอันตรายสาหัส  

ข้อ 2. พนักงานอัยการเป็นโจทก์ฟ้องนายสายเป็นจำเลยต่อศาลว่า นายสายเอาไปเสียซึ่งหนังสือมอบอำนาจที่ยังไม่ได้กรอกข้อความ เพียงนายเงินผู้เสียหายลงลายมือชื่อในช่องผู้มอบอำนาจและนำโฉนดที่ดินของนายเงินไปด้วยแล้วกรอกข้อความลงในหนังสือมอบอำนาจว่า นายเงินมอบให้นายสายยื่นคำขอจดทะเบียนโอนที่ดินแปลงดังกล่าวตลอดจนให้ถ้อยคำต่าง ๆ ต่อเจ้าพนักงานที่ดินโดยผู้เสียหายไม่ได้ยินยอม แล้วนำไปแสดงต่อเจ้าพนักงานที่ดินขอให้ลงโทษตามประมวลกฎหมายอาญา มาตรา 188, 264, 268 ในวันนัดสืบพยานโจทก์ นายสายได้พบกับนายเงิน นายสายโกรธจึงตรงเข้าหยิบโทรศัพท์เคลื่อนที่ของนายเงินขว้างลงที่พื้นจนแตก ต่อมา นายเงินถึงแก่ความตายด้วยโรคประจำตัวโดยยังไม่ทันได้ดำเนินคดีข้อหาทำให้เสียทรัพย์แก่นายสาย นางนุชมารดาของนายเงินจึงยื่นคำร้องขอเข้าร่วมเป็นโจทก์กับพนักงานอัยการ กับได้ยื่นฟ้องนายสายเป็นจำเลยข้อหาทำให้เสียทรัพย์โทรศัพท์เคลื่อนที่ของนายเงิน

ให้วินิจฉัยว่า นางนุชจะยื่นคำร้องขอเข้าร่วมเป็นโจทก์กับพนักงานอัยการ และยื่นฟ้องนายสายในข้อหาทำให้เสียทรัพย์ ได้หรือไม่

ธงคำตอบ

ประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความอาญา มาตรา 5 (2) บัญญัติให้ผู้บุพการีมีอำนาจจัดการแทนผู้เสียหายเฉพาะแต่ในความผิดอาญาซึ่งผู้เสียหายถูกทำร้ายถึงตายหรือบาดเจ็บจนไม่สามารถจะจัดการเองได้ คดีนี้พนักงานอัยการเป็นโจทก์ฟ้องนายสายขอให้ลงโทษตามประมวลกฎหมายอาญา มาตรา 188, 264, 268เป็นคดีความผิดต่อเจ้าพนักงานในการยุติธรรมและความผิดเกี่ยวกับเอกสาร ดังนั้น เมื่อนายเงินผู้เสียหายถึงแก่ความตายด้วยโรคประจำตัวของผู้เสียหายเองโดยไม่ได้ตายเพราะถูกนายสายทำร้าย กรณีของนางนุชจึงไม่ต้องด้วยบทบัญญัติของกฎหมายดังกล่าวที่ให้นางนุชมีอำนาจจัดการแทนนายเงินผู้เสียหายในการเข้าร่วมเป็นโจทก์กับพนักงานอัยการตามประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความอาญา มาตรา 30 นางนุชจึงไม่มีสิทธิยื่นคำร้องขอเข้าร่วมเป็นโจทก์กับพนักงานอัยการ (เทียบคำพิพากษาฎีกาที่ 3063/2552, 8357/2550)

ส่วนความผิดฐานทำให้เสียทรัพย์โทรศัพท์เคลื่อนที่ของนายเงินนั้น ความผิดเกิดขึ้นในขณะที่นายเงินยังมีชีวิตอยู่ นายเงินจึงเป็นผู้เสียหาย เมื่อนายเงินถึงแก่ความตายโดยยังไม่ได้ยื่นฟ้องนายสาย ประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความอาญา มาตรา 4, 5 และ 6 ไม่ได้ให้อำนาจนางนุชเป็นโจทก์ฟ้องคดีอาญา

ข้อ 3 นายอังคารอยู่กินกับนางดาวฉันสามีภริยาโดยมิได้จดทะเบียนสมรส มีบุตรชื่อนายจันทร์ นายอาทิตย์ทำร้ายร่างกายนายจันทร์จนเป็นเหตุให้นายจันทร์ถึงแก่ความตาย นายอาทิตย์กลัวความผิดจึงนำศพของนายจันทร์ไปฝังซุกซ่อนไว้ที่สวนหลังบ้าน หลังจากนั้นนายอาทิตย์ปลอมหนังสือของนายจันทร์ส่งไปถึงนายจ้างของนายจันทร์ว่า นายจันทร์ขอลาหยุดงาน 15 วัน โดยลงลายมือชื่อปลอมของนายจันทร์ในหนังสือดังกล่าว พนักงานอัยการเป็นโจทก์ฟ้องนายอาทิตย์ฐานทำร้ายร่างกายผู้อื่นจนเป็นเหตุให้ผู้นั้นถึงแก่ความตาย ซ่อนเร้นศพเพื่อปิดบังการตาย ปลอมและใช้เอกสารปลอมตามประมวลกฎหมายอาญา มาตรา 290, 199, 264, 268 ในระหว่างพิจารณา นายอังคารได้ยื่นคำร้องขอเข้าร่วมเป็นโจทก์กับพนักงานอัยการ ศาลชั้นต้นมีคำสั่งอนุญาตให้นายอังคารเข้าร่วมเป็นโจทก์ทุกฐานความผิด

ให้วินิจฉัยว่า คำสั่งของศาลชั้นต้นที่อนุญาตให้นายอังคารเข้าร่วมเป็นโจทก์ดังกล่าวชอบด้วยกฎหมายหรือไม่

ธงคำตอบ

ความผิดฐานทำร้ายร่างกายผู้อื่นจนเป็นเหตุให้ผู้นั้นถึงแก่ความตายตามประมวลกฎหมายอาญา มาตรา 290ผู้บุพการีของผู้เสียหายที่ถูกทำร้ายถึงตายย่อมมีอำนาจจัดการแทนผู้เสียหายตามประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความอาญามาตรา 5 (2) นายอังคารแม้เป็นบิดาที่ไม่ชอบด้วยกฎหมายแต่ก็เป็นบิดาตามความเป็นจริงซึ่งเป็นผู้บุพการี ย่อมมีอำนาจจัดการแทนนายจันทร์ได้ ดังนั้น นายอังคารจึงมีสิทธิขอเข้าร่วมเป็นโจทก์กับพนักงานอัยการตามมาตรา 30 ที่ศาลชั้นต้นอนุญาตให้นายอังคารเข้าร่วมเป็นโจทก์ในความผิดดังกล่าวจึงชอบด้วยกฎหมาย

ส่วนความผิดฐานซ่อนเร้นศพเพื่อปิดบังการตายตามประมวลกฎหมายอาญา มาตรา 199 เป็นความผิดเสียหายต่อรัฐ นายอังคารบิดาของนายจันทร์ผู้ตายไม่ใช่ผู้เสียหายที่จะมีอำนาจฟ้องตามประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความอาญามาตรา 2 (4) ดังนั้น นายอังคารจึงไม่มีสิทธิขอเข้าร่วมเป็นโจทก์กับพนักงานอัยการตามมาตรา 30 ที่ศาลชั้นต้นอนุญาตให้นายอังคารเข้าร่วมเป็นโจทก์ในความผิดดังกล่าวจึงเป็นการไม่ชอบ

สำหรับความผิดฐานปลอมและใช้เอกสารปลอมตามประมวลกฎหมายอาญา มาตรา 264, 268 นั้น เป็นความผิดต่อผู้ที่ได้รับความเสียหายโดยตรงจากการกระทำของนายอาทิตย์ การปลอมหนังสือลาหยุดงานของนายจันทร์มิได้เจาะจงว่ากล่าวถึงนายอังคารแต่อย่างใด ในกรณีนี้ยังไม่ถือว่านายอังคารบิดาของนายจันทร์ผู้ตายเป็นบุคคลผู้ได้รับความเสียหายเนื่องจากการกระทำความผิดดังกล่าวตามประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความอาญา มาตรา 2 (4) ทั้งความผิดดังกล่าวมิใช่ความผิดอาญาที่ผู้เสียหายถูกทำร้ายถึงตายหรือบาดเจ็บจนไม่สามารถจัดการเองได้ตามมาตรา 5 (2) จึงไม่ใช่กรณีที่นายอังคารจะจัดการแทนนายจันทร์ได้ด้วย ที่ศาลชั้นต้นอนุญาตให้นายอังคารเข้าร่วมเป็นโจทก์ในความผิดดังกล่าวจึงเป็นการไม่ชอบตามมาตรา 30

ข้อ 4 นายชัยกับนายชอบทะเลาะวิวาทกัน นายชัยชกที่ใบหน้านายชอบ 1 ครั้ง นายชอบโกรธจึงใช้อาวุธปืนยิงนายชัย 1 นัด กระสุนปืนไม่ถูกนายชัย แต่พลาดไปถูกนางเพลินภริยาที่ไม่ได้จดทะเบียนสมรสของนายเฟื่องถึงแก่ความตาย นายชัยและนายชอบต่างไปร้องทุกข์ต่อพนักงานสอบสวนให้ดำเนินคดีซึ่งกันและกัน นายชัยให้การรับสารภาพว่าได้ทำร้ายนายชอบจริง พนักงานอัยการจึงแยกฟ้องนายชัยในข้อหาทำร้ายร่างกายผู้อื่นไม่เป็นเหตุให้เกิดอันตรายแก่กายหรือจิตใจ ศาลชั้นต้นพิพากษาลงโทษปรับนายชัย 500 บาท คดีถึงที่สุด ต่อมาพนักงานอัยการได้ฟ้องนายชอบในข้อหาพยายามฆ่าผู้อื่นและฆ่าผู้อื่น นายชอบให้การปฏิเสธ ระหว่างการพิจารณาของศาลชั้นต้น นายชัยและนายเฟื่องยื่นคำร้องขอเข้าร่วมเป็นโจทก์กับพนักงานอัยการ ศาลชั้นต้นอนุญาต

ให้วินิจฉัยว่า คำสั่งศาลชั้นต้นชอบด้วยกฎหมายหรือไม่

ธงคำตอบ

กรณีนายชัย นายชัยสมัครใจทะเลาะวิวาทและมีส่วนร่วมในการกระทำความผิดฐานทำร้ายร่างกายนายชอบ นายชัยจึงมิใช่ผู้เสียหายโดยนิตินัยตามความหมายในประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความอาญามาตรา 2 (4) และไม่มีอำนาจที่จะยื่นคำร้องขอเข้าร่วมเป็นโจทก์กับพนักงานอัยการตามมาตรา 30(เทียบคำพิพากษาฎีกาที่ 3100/2547)

กรณีนายเฟื่อง นายเฟื่องมิได้จดทะเบียนสมรสกับนางเพลิน ไม่เป็นสามีของนางเพลินตามกฎหมายจึงไม่มีอำนาจจัดการแทนนางเพลินตามมาตรา 5(2) และไม่มีอำนาจที่จะยื่นคำร้องขอเข้าร่วมเป็นโจทก์กับพนักงานอัยการตามมาตรา 30 (เทียบคำพิพากษาฎีกาที่ 1335/2494 และ 1056/2503)ดังนั้น คำสั่งศาลชั้นต้นที่อนุญาตให้นายชัยและนายเฟื่องเข้าร่วมเป็นโจทก์กับพนักงานอัยการจึงไม่ชอบ

ข้อ 5 นายหนึ่งยักยอกเงินของนายสองไปจำนวน 1,000,000 บาท วันรุ่งขึ้นนายสองทราบเรื่อง จึงไปร้องทุกข์ต่อพนักงานสอบสวนให้ดำเนินคดีแก่นายหนึ่งในวันนั้นเอง ต่อมาอีก 2 เดือน นายสองถึงแก่ความตาย นายสามซึ่งเป็นบุตรของนายสองได้รับแต่งตั้งเป็นผู้จัดการมรดกนายสอง กรณีดังกล่าว

ก. นายสามยื่นฟ้องคดีต่อศาลภายในอายุความเพื่อขอให้ลงโทษนายหนึ่งฐานยักยอกเงินของนายสอง

ข. พนักงานอัยการได้ฟ้องคดีต่อศาลตามคำร้องทุกข์ของนายสองภายในอายุความเพื่อขอให้ลงโทษนายหนึ่งฐานยักยอกแล้ว ในระหว่างการพิจารณาของศาลชั้นต้น นายสามขอถอนคำร้องทุกข์ต่อศาล

ให้วินิจฉัยว่า นายสามมีอำนาจฟ้องนายหนึ่งตามข้อ ก. และมีอำนาจถอนคำร้องทุกข์ตามข้อ ข. หรือไม่

ธงคำตอบ

ก. กรณีนายสองถูกนายหนึ่งยักยอกเงิน นายสองย่อมเป็นผู้เสียหายโดยตรงตามประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความอาญา มาตรา 2 (4) มีอำนาจที่จะฟ้องนายหนึ่งได้ตามมาตรา 28 (2) แต่ก็ไม่ได้ฟ้องเป็นคดีไว้ ส่วนนายสามแม้จะเป็นบุตรและเป็นผู้จัดการมรดกก็มิใช่ผู้เสียหายโดยตรงที่จะมีอำนาจฟ้องนายหนึ่งในฐานะผู้เสียหายโดยตรงได้ทั้งมิใช่กรณีนายสองถูกทำร้ายถึงตายตามมาตรา 5 (2) ที่นายสามซึ่งเป็นผู้สืบสันดานจะมีอำนาจจัดการฟ้องคดีแทนนายสองได้ ดังนั้นนายสามจึงไม่มีอำนาจฟ้องคดีต่อศาลเพื่อขอให้ลงโทษนายหนึ่ง(เทียบคำพิพากษาฎีกาที่ 5162/2547)

ข. กรณีพนักงานอัยการได้ฟ้องคดีต่อศาลเพื่อขอให้ลงโทษนายหนึ่งฐานยักยอกซึ่งเป็นความผิดต่อส่วนตัวตามคำร้องทุกข์ของนายสอง สิทธิในการถอนคำร้องทุกข์ในคดีความผิดฐานยักยอกเป็นสิทธิเกี่ยวกับทรัพย์สินเมื่อผู้ร้องทุกข์ตายย่อมตกทอดแก่นายสามซึ่งเป็นทายาท นายสามย่อมมีอำนาจถอนคำร้องทุกข์ได้(เทียบคำสั่งคำร้องศาลฎีกาที่ 751/2541)

เนื้อหานำมาจากหนังสือถามตอบกฎหมายวิอาญา หากท่านใดสนใจสามารถสั่งซื้อตามลิ้งด้าล่างได้นะครับ

กฎหมายอาญาภาคทั่วไป เฉลิมวุฒิ สาระกิจ www.mebmarket.com กฎหมายอาญาเบื้องต้น คำอธิบายกฎหมายอาญา ภาคทั่วไป อ่านเข้าใจง่าย ใช้เวลาไม่นานในการอ่านก็เข้าใจกฎหมายอาญาได้

108 คำถามกฎหมายอาญา เฉลิมวุฒิ สาระกิจ www.mebmarket.com หนังสือ 108 คำถามกฎหมายอาญา เล่มที่ 1 (ภาคทั่วไป) จัดทำขึ้นมาโดยผู้เขียนประสงค์จะให้นิสิต นักศึกษำ รวมถึงผู้ที่สนใจกฎหมายอาญาภาคทั่วไปได้ทบทวนความรู้เกี่ยวกับ กฎหมายอำญาภาคทั่วไป ซึ่งคำถามทั้งหมดครอบคลุมเนื้อหา กฎหมายอำญาภาคทั่วไป เป็นการเรียนกฎหมายอาญาโดยอาศัยการถามตอบ เมื่ออ่านครบแล้วจะทำให้เข้าใจกฎหมายอาญา โดยที่ไม่รู้สึกเหมือนอ่านตำรา

ความผิดต่อชีวิตและร่างกาย เฉลิมวุฒิ สาระกิจ www.mebmarket.com คำอธิบายกฎหมายอาญาภาคความผิด ความผิดต่อชีวิตและร่างกาย เช่น ความผิดฐานฆ่าคนตายโดยเจตนา ความผิดฐานฆ่าคนตายโดยไม่เจตนา ความผิดฐานฆ่าคนตายโดยประมาท ความผิดฐานทำร้ายร่างกาย ความผิดฐานทำร้ายร่างกายสาหัส

ถามตอบวิอาญา เล่ม 1 เฉลิมวุฒิ สาระกิจ www.mebmarket.com ถามตอบวิอาญา เนื้อหากระบวนยุติธรรมทางอาญาก่อนถึงชั้นศาล หลักการสำคัญในทางอาญา ขั้นตอนการดำเนินคดีอาญา ผู้เสียหาย อำนาจสอบสวน อำนาจฟ้องคดี การระงับคดีอาญา การจับ ขัง จำคุก ค้น ปล่อย

กฎหมายสำหรับสอบตำรวจ เฉลิมวุฒิ สาระกิจ www.mebmarket.com หนังสือเล่มนี้มีลักษณะเป็นคำอธิบายกฎหมาย ไม่ใช่หนังสือเรียบเรียงกฎหมายที่มีแต่ตัวบทกฎหมาย พระราชบัญญัติ เนื้อหาครอบคลุม 3 วิชาหลักสำหรับการสอบตำรวจ คือ กฎหมายอาญาภาคทั่วไป กฎหมายอาญาภาคความผิด กฎหมายวิธีพิจารณาความอาญา และกฎหมายพยานหลักฐาน