woody law blog: การใช้กฎหมายอาญาบังคับ

การใช้กฎหมายอาญาบังคับ

ปัญหาว่า หากมีการกระทำความผิดเกิดขึ้น กฎหมายอาญาของไทยจะมีอำนาจเหนือคดีนั้นแค่ไหน?

รัฐมีอำนาจบัญญัติให้การกระทำใดหรือไม่กระทำการใดเป็นความผิด กฎหมายอาญาที่รัฐบัญญัติขึ้นมาโดยหลักแล้วย่อมใช้บังคับในรัฐนั้น ๆ ไม่อาจจะนำไปบังคับใช้เหนือรัฐอื่นได้

- การกระทำความผิดภายในรัฐ

- การกระทำความผิดภายนอกรัฐ

กฎหมายระหว่างประเทศแผนกคดีอาญา ไม่ใช่กฎหมายระหว่างประเทศ แต่เป็นกฎหมายภายใน เพราะเป็นกฎหมายว่าด้วยการใช้กฎหมายอาญาของรัฐ การจะบัญญัติกฎหมายอาญาเพื่อละเมิดอำนาจอธิปไตยของรัฐอื่น ไม่สามารถทำได้ ซึ่งการบัญญัติกฎหมายอาญาของรัฐต้องคำนึงถึงจุดเกาะเกี่ยวกับรัฐ

§ จุดเกาะเกี่ยวกับรัฐมีดังต่อไปนี้

1. หลักดินแดน (Territorial principle)

2. หลักธงชาติ (Flag Principle)

3. หลักบุคคล ((Nationality Principle)

4. หลักคุ้มครองตน (Protective principle)

5. หลักอำนาจลงโทษสากล (Universality principle)

6. หลักกระบวนยุติธรรมแทน

§ กฎหมายระหว่างประเทศแผนกคดีอาญาของไทย

§ 1. หลักดินแดน (Territorial principle)

§ ม. 4 “ผู้ใดกระทำความผิดในราชอาณาจักร ต้องรับโทษตามกฎหมาย”

§ ราชอาณาจักร หมายถึงดินแดนของประเทศไทย

§ 1. พื้นดิน พื้นน้ำ ลำคลอง ที่อยู่ภายในเส้นเขตแดนของไทย รวมถึงเกาะด้วย

§ 2. ทะเลอาณาเขต หมายถึง ท้องทะเลที่ติดกับเส้นเขตแดนของรัฐ วัดห่างออกไปจากฝั่ง 12 ไมล์ทะเล

§ 3. พื้นอากาศที่อยู่เหนือ 1 และ 2

§ หลักดินแดน (Territorial principle) ม.4 วรรคแรก หมายถึงการกระทำความผิดทั้งหมดเกิดขึ้นในราชอาณาจักร แต่ไม่รวมถึงผลของการกระทำ เช่น

§ แดงยิงดำในประเทศไทย แต่ไม่ตาย ไปรักษาตัวอยู่ที่ประเทศมาเลเซียแล้วตายที่มาเลเซีย

§ แดงยืนอยู่ฝั่งไทย ยกปืนเล็งจะยิงดำซึ่งยื่นอยู่ฝั่งพม่า แต่ถูกตำรวจจับเสียก่อนไม่ทันได้ยิง

§ แดงยืนอยู่ฝั่งไทย ยกปืนเล็งยิงดำซึ่งยื่นอยู่ฝั่งพม่า ดำถูกยิงตายในฝั่งพม่า เป็นกรณีตาม ม.4 วรรค แรกหรือ ม.5 วรรคแรก???

§ การกระทำความผิดในราชอาณาจักรตาม ม.4 วรรค 1 มึคำนึงถึงสัญชาติของผู้เสียหาย ไม่ว่าจะมีสัญชาติใดก็ตาม แม้กระทำความผิดบนเรือหรืออากาศยานของต่างประเทศ หากแล่นผ่านน่านน้ำไทยหรือบินผ่านน่านฟ้าหรือจอดในประเทศไทย ก็ถือว่าอยู่ในดินแดนของราชอาณาจักรไทย เช่น นายหม่องคนพม่า ลักทรัพย์นางซิงค์คนอินเดีย บนสายการบินบริทิตแอร์ไลน์ขณะจอดเติมน้ำมันอยู่ที่ท่าอากาศยานสุวรรณภูมิ

§ สถานทูตไทย ที่อยู่ในต่างประเทศไม่ถือว่าเป็นราชอาณาจักรไทย เช่น นายจอห์น คนอังกฤษลักทรัพย์นายเจมส์คนอังกฤษเช่นกันในสถานทูตไทย ณ กรุงลอนดอน ไม่ใช่ความผิดได้กระทำในราชอาณาจักรไทย

§ สถานทูตของต่างประเทศที่ตั้งอยู่ในประเทศไทยก็ไม่ถือว่าเป็นดินแดนของต่างประเทศ เป็นราชอาณาจักรไทยอยู่ เช่น นายจอห์น คนอังกฤษลักทรัพย์นายเจมส์คนอังกฤษเช่นกันในสถานทูตอังกฤษที่ประจำประเทศไทย

§ ข้อพิจารณา ถ้าการกระทำความผิดได้กระทำในรัฐหนึ่ง แต่ผลของการกระทำเกิดขึ่นในอีกรัฐหนึ่ง ต้องใช้กฎหมายอาญาของรัฐใดบังคับ พิจารณาตัวอย่างดังต่อไปนี้ แดงยืนอยู่ฝั่งไทย ยกปืนเล็งยิงดำซึ่งยื่นอยู่ฝั่งพม่า ดำถูกยิงตายในฝั่งพม่า

§ สถานที่กระทำความผิด หรือสถานที่ผลของการกระทำผิดเกิด หรือทั้งสถานที่กระทำความผิดและสถานที่ผลของการกระทำผิดเกิด (ทฤษฎีรวมสถานที่เกิดเหตุ)

§ ปัญหาดังกล่าวเป็นที่มาของทฤษฎีรวมสถานที่เกิดเหตุ ในมาตรา 5 และมาตรา 6

ทฤษฎีรวมสถานที่เกิดเหตุ(ขยายหลักดินแดน)

มาตรา 5 “ความผิดใดที่การกระทำแม้แต่ส่วนหนึ่งส่วนใดได้ กระทำในราชอาณาจักรก็ดี ผลแห่งการกระทำเกิดในราชอาณาจักร โดยผู้กระทำประสงค์ให้ผลนั้นเกิดในราชอาณาจักร หรือโดยลักษณะแห่งการกระทำผลที่เกิดขึ้นควรเกิดในราชอาณาจักร หรือย่อมจะเล็งเห็นได้ว่าผลนั้นจะเกิดในราชอาณาจักรก็ดี ให้ถือว่าความผิดนั้นได้กระทำในราชอาณาจักร

ในกรณีการตระเตรียมการ หรือพยายามกระทำการใด ซึ่งกฎหมายบัญญัติเป็นความผิด แม้การกระทำนั้นจะได้กระทำนอกราชอาณาจักร ถ้าหากการกระทำนั้นจะได้กระทำตลอดไปจนถึงขั้นความผิดสำเร็จ ผลจะเกิดขึ้นในราชอาณาจักร ให้ถือว่าการตระเตรียมการหรือพยายามกระทำความผิดนั้นได้กระทำในราชอาณาจักร”

มาตรา 6 ความผิดใดที่ได้กระทำในราชอาณาจักร หรือที่ประมวลกฎหมายนี้ถือว่าได้กระทำในราชอาณาจักร แม้การกระทำของผู้เป็น ตัวการด้วยกัน ของผู้สนับสนุนหรือของผู้ใช้ให้กระทำความผิดนั้นจะได้กระทำนอกราชอาณาจักร ก็ให้ถือว่าตัวการ ผู้สนับสนุนหรือผู้ใช้ให้ กระทำได้กระทำในราชอาณาจักร

1) การกระทำความผิดบางส่วนนอกราชอาณาจักรและบางส่วนในราชอาณาจักร ม.5 วรรคแรก

§ มาตรา 5 “ความผิดใดที่การกระทำแม้แต่ส่วนหนึ่งส่วนใดได้กระทำในราชอาณาจักรก็ดี...ให้ถือว่าความผิดนั้นได้กระทำในราชอาณาจักร”

§ การกระทำความผิดคาบเกี่ยวกับราชอาณาจักรไทย

§ พิจารณาตัวอย่าง

§ แดงคนลาว ยืนอยู่ฝั่งลาวใช้ปืนยิงมาที่ดำคนฟิลิปปินส์ซึ่งอยู่ฝั่งไทย กระสุนถูกดำตาย

§ แดงคนลาว ยืนอยู่ฝั่งลาวใช้ปืนยิงมาที่ดำคนฟิลิปปินส์ซึ่งอยู่ฝั่งไทยแต่ไม่ถูกดำหรือถูกดำแต่ดำไม่ตาย

§ แดงคนลาว ยืนอยู่ฝั่งลาวใช้ปืนเล็งมาที่ดำคนฟิลิปปินส์ซึ่งอยู่ฝั่งไทยแต่ไม่ทันได้ยิง นายแดงถูกตำรวจลาวจับเสียก่อน

§ แดงและดำนั่งรถทัวร์จากมาเลเซียมาเที่ยวในไทย ขณะรถยังอยู่ที่มาเลเซีย นายแดงต้องการลักทรัพย์ของนายดำ จึงเอายินอนหลับใส่ขนมให้นายดำกิน เมื่อเข้าสู่เขตประเทศไทย นายแดงจึงลักเอาทรัพย์ของนายดำในเขตจังหวัดสงขลา

2) ผลแห่งการกระทำเกิดขึ้นในราชอาณาจักร ม.5 วรรคแรก

§ มาตรา 5 ความผิดใดที่...ผลแห่งการกระทำเกิดในราชอาณาจักร โดยผู้กระทำประสงค์ให้ผลนั้นเกิดในราชอาณาจักร หรือโดยลักษณะแห่งการกระทำผลที่เกิดขึ้นควรเกิดในราชอาณาจักร หรือย่อมจะเล็งเห็นได้ว่าผลนั้นจะเกิดในราชอาณาจักรก็ดี ให้ถือว่าความผิดนั้นได้กระทำในราชอาณาจักร

§ ผลแห่งการกระทำเกิดในราชอาณาจักร

§ ผู้กระทำประสงค์ให้ผลนั้นเกิดในราชอาณาจักร หรือโดยลักษณะแห่งการกระทำผลที่เกิดขึ้นควรเกิดในราชอาณาจักร หรือย่อมจะเล็งเห็นได้ว่าผลนั้นจะเกิดในราชอาณาจักร

§ พิจารณาตัวอย่าง

§ หม่องคนพม่าต้องการฆ่าเหงียนคนเวียดนาม โดยประสงค์ให้เหงียนมาตายในประเทศไทย ขณะที่พบเหงียนไปซื้อของที่ท่าขี้เหล็กฝั่งพม่าและจะเข้ามาในไทย นายหม่องจังเอายาพิษให้นายเหงียนกิน ซึ่งหม่องรู้ดีว่ายาจะออกฤทธิ์ภายใน 1 ชม. เมื่อนายเหงียนคนพม่าเดินทางเข้ามาในประเทศไทยแล้วก็ตาย

§ หากเหงียนเข้ามาในไทย แต่ยาพิษไม่ออกฤทธิ์

§ หม่องคนพม่าต้องการฆ่าเหงียนคนเวียดนาม โดยประสงค์ให้เหงียนมาตายบนเครื่องบินไทย ขณะที่พบเหงียนที่ย่างกุ้ง นายหม่องเอายาพิษให้นายเหงียนกิน ซึ่งหม่องรู้ดีว่ายาจะออกฤทธิ์ภายใน 1 ชม. เมื่อนายเหงียนคนพม่าอยู่บนเครื่องบินเพื่อไปกรุงเทพ นายเหงียนตายขณะเครื่องบินจอดอยู่บนเครื่องบินไทย ขณะบินอยู่ในน่านฟ้าของพม่า

3. ผลของการกระทำจะเกิดขึ้นในราชอาณาจักร แต่การตระเตรียม หรือพยายามกระทำการนั้นเกิดขึ้นนอกราชอาณาจักร ม.5 วรรคสอง

§ ม.5 วรรคสอง “ในกรณีการตระเตรียมการหรือพยายามกระทำการใด ซึ่งกฎหมายบัญญัติเป็นความผิด แม้การกระทำนั้นจะได้กระทำนอกราชอาณาจักร ถ้าหากการกระทำนั้นจะได้กระทำตลอดไปจนถึงขั้นความผิดสำเร็จ ผลจะเกิดขึ้นในราชอาณาจักร ให้ถือว่าการตระเตรียมการหรือพยายามกระทำความผิดนั้นได้กระทำในราชอาณาจักร”

- ในกรณีการตระเตรียมการหรือพยายามกระทำการใด...ได้กระทำนอกราชอาณาจักร

- ถ้าหากการกระทำนั้นจะได้กระทำตลอดไปจนถึงขั้นความผิดสำเร็จ ผลจะเกิดขึ้นในราชอาณาจักร (ผลยังไม่เกิด)

§ พิจารณาตัวอย่าง

§ อารีย์คนมาเลเซียต้องการเผาบ้านของนายดำคนไทยและบ้านนั้นอยู่ในประเทศไทย ขณะที่อารีย์อยู่มาเลเซีย ได้ตระเตรียมวางเพลิงเผาทรัพย์ของนายดำ การกระทำของนายอารีย์เป็นความผิด ตาม ป.อ.มาตรา 219 “ฐานตระเตรียมวางเพลิงเผาทรัพย์ผู้อื่น”

§ หม่องคนพม่าต้องการฆ่านายแดงที่ยืนอยู่ฝั่งไทย จึงเอาปืนเล็งกำลังจะยิงนายแดง แต่ถูกตำรวจพม่าจับเสียก่อน ดังนี้ลงโทษนายหม่องได้ ตาม ม.5 วรรคสอง

§ ***กรณีตาม ม.5 วรรคแรกและวรรคสองสรุปได้ดังนี้

1. หากมีการกระทำส่วนใดส่วนหนึ่งในราชอาณาจักรแล้ว กรณีปรับได้กับมาตรา 5 วรรคแรกส่วนแรก โดยไม่ต้องคำนึงเลยว่าผลแห่งการกระทำจะเกิดขึ้นในราชอาณาจักรหรือไม่

2. หากไม่มีการกระทำส่วนหนี่งส่วนใดเลย เพียงแต่ผลเท่านั้นที่เกิดในราชอาณาจักร หากเป็นผลที่ผู้กระทำประสงค์ให้เกิด หรือควรเกิด หรือเล็งเห็นได้ว่าจะเกิด ก็ให้ใช้มาตรา 5 วรรคแรกส่วนที่สอง

3. หากไม่มีการกระทำส่วนใดส่วนหนึ่งในราชอาณาจักรเลย และผลไม่ได้เกิดในราชอาณาจักร แต่ผลจะเกิดในราชอาณาจักร หากการกระทำนั้นได้กระทำไปตลอดจนถึงขั้นความผิดสำเร็จ เช่นนี้เป็นกรีของ ม.5 วรรคสอง

4. ตัวการ ผู้ใช้ ผู้สนับสนุน ได้กระทำความผิดนอกราชอาณาจักร แต่ความผิดได้กระทำในราชอาณาจักร หรือกระทำนอกราชอาณาจักรแต่ถือว่ากระทำผิดในราชอาณาจักร ตามม.6

§ มาตรา 6 ความผิดใดที่ได้กระทำในราชอาณาจักร หรือที่ประมวล กฎหมายนี้ถือว่าได้กระทำในราชอาณาจักร แม้การกระทำของผู้เป็น ตัวการด้วยกันของผู้สนับสนุนหรือของผู้ใช้ให้กระทำความผิดนั้นจะ ได้กระทำนอกราชอาณาจักร ก็ให้ถือว่าตัวการ ผู้สนับสนุนหรือผู้ใช้ให้กระทำได้กระทำในราชอาณาจักร

§ ตัวการด้วยกันของผู้สนับสนุนหรือของผู้ใช้ให้กระทำความผิด

§ ได้กระทำนอกราชอาณาจักร

§ ก็ให้ถือว่าตัวการ ผู้สนับสนุนหรือผู้ใช้ให้กระทำได้กระทำในราชอาณาจักร

§ พิจารณาตัวอย่าง

- ซาโตะคนญี่ปุ่นอยู่ในประเทศมาเลเซีย จ้างนายลีคนเกาหลีให้มาฆ่านายซิงค์คนอินเดียที่อยู่ในประเทศไทยจนนายซิงค์ตาย

- ซาโตะคนญี่ปุ่นอยู่ในประเทศมาเลเซีย จ้างนายลีคนเกาหลีให้มาฆ่านายซิงค์คนอินเดียที่อยู่ในประเทศไทย แต่นายลีเมื่อเห็นนายซิงค์แล้วเกิดสงสารจึงไม่ฆ่านายซิงค์ จะลงโทษนายซาโตะได้หรือไม่

2. หลักธงชาติ (Flag Principle)

§ หลักธงชาติอยู่ใน ม. 4 วรร 2 “การกระทำความผิดในเรือไทยหรืออากาศยานไทย ไม่ว่าจะอยู่ ณ ที่ใดให้ถือว่ากระทำความผิดในราชอาณาจักร” การกระทำผิดใน

§ เรือไทย

§ อากาศยานไทย

§ ไม่ว่าจะอยู่ ณ ที่ใด (ที่ใดก็ได้ที่ไม่ใช่ราชอาณาจักรไทย