ผู้ไม่สมควรเป็นตัวการ ผู้ใช้ ผู้สนับสนุนในความผิดของผู้อื่น

ผู้ไม่สมควรเป็นตัวการ ผู้ใช้ ผู้สนับสนุนในความผิดของผู้อื่น

โดยเฉลิมวุฒิ สาระกิจ

อาจารย์คณะนิติศาสตร์ มหาวิทยาลัยพะเยา

ผู้มีส่วนร่วมในการกระทำความผิดอาญา

          ผู้กระทำความผิด (Participator)

          ผู้ร่วมกระทำความผิด (ตัวการร่วม)

          ผู้สนับการกระทำความผิด

          ผู้ก่อให้ผู้อื่นกระทำความผิด (ผู้ใช้)

•      พิจารณาตัวอย่าง

          แดงใช้ให้ดำไปจ้างมือปืนไปฆ่าขาว ดำได้ไปติดต่อให้นายเขียวซึ่งเป็นมือปืนไปฆ่านายขาว แต่นายเขียวไม่มีปืนจึงไปยืมปืนจากนายม่วง หลังจากนั้นเขียวไปยิงดำตาย

•      พิจารณาตัวอย่าง

          แดงซึ่งเป็นราษฏรธรรมดาได้ร่วมกับนายดำซึ่งเป็นเจ้าพนักงานผู้มีหน้าที่ในการทำบัตรประจำตัวประชาชน ได้ทำบัตรประจำตัวปลอมขึ้นมาเพื่อนำบัตรประจำตัวปลอมนั้นขายให้กับคนต่างด้าว

          โดยหลักแล้วบุคคลย่อมเป็นตัวการ ผู้ใช้ หรือผู้สนับสนุนในการกระทำความผิดอาญาของผู้อื่นได้เสมอ แต่มีบุคคลบางประเภทจะเป็นตัวการผู้ใช้ ผู้สนับสนุนในการกระทำความผิดบางอย่างของผู้อื่นได้หรือไม่

•      บุคคลที่ไม่สมควรเป็นตัวการ ผู้ใช้ หรือผู้สนับสนุน

          1. บุคคลซึ่งกฎหมายที่บัญญัติให้การกระทำเช่นนั้นเป็นความผิดประสงค์จะคุ้มครองโดยตรง

          2. บุคคลซึ่งเป็นองค์ประกอบของการกระทำความผิดของผู้กระทำ แต่มิใช่บุคคลซึ่งกฎหมายประสงค์จะคุ้มครอง

•      1. บุคคลซึ่งกฎหมายที่บัญญัติให้การกระทำเช่นนั้นเป็นความผิดประสงค์จะคุ้มครองโดยตรง

          - เด็กที่อายุยังไม่เกิน 15 ปีตาม ม.277

          - เด็กที่อายุยังไม่เกิน 15 ปีตาม ม.279

          - บุคคลซึ่งอายุเกิน 15 ปี แต่ยังไม่เกิน 18 ปีตาม ม.282 วรรคสอง

          - ลูกหนี้ ที่เสียดอกเบี้ยเกินอัตราให้แก่เจ้าหนี้ตาม พ.ร.บ.ห้ามเรียกดอกเบี้ยเกินอันตรา พ.ศ. 2475

          - ผู้ให้กู้ยืมเงิน ในการกู้ยืมเงินอันเป็นความผิดพระราชกำหนดให้กู้ยืมเงินที่เป็นการฉ้อโกงประชาชน พ.ศ.2527

•      2. บุคคลซึ่งเป็นองค์ประกอบของการกระทำความผิดของผู้กระทำ แต่มิใช่บุคคลซึ่งกฎหมายประสงค์จะคุ้มครอง

          - “ผู้อื่น” ซึ่งเป็นผู้รับโอนทรัพย์ของลูกหนี้ หรือผู้ที่ยอมรับสมอ้างเป็นเจ้าหนี้ของลูกหนี่ซึ่งแกล้งให้ตนเป็นหนี้ ตาม ม.350

          - ผู้ให้ทรัพย์สินหรือประโยชน์แก่คนกลาง ตาม ม.143

          - ผู้อื่น ที่ทำแท้งให้แก่หญิงตาม ม.301

          - หญิงที่ทำให้ตนแท้งลูกตาม ม.302

          - ผู้อื่นซึ่งเป็นผู้กระทำความผิด ตามที่ ม.189 บัญญัติไว้ ซึ่งได้รับการช่วยเหลือไม่ให้ต้องรับโทษ

          - ผู้ให้ทรัพย์สินหรือประโยชน์อื่นใดแก่คนกลาง ตามมาตรา 143

          - ชายหรือหญิงที่ร่วมประเวณีกับหญิงที่เป็นโสเภณีซึ่งทำการค้าประเวณี ตาม พ.ร.บ.ปรามการค้าประเวณี พ.ศ.2503

ประเทศอังกฤษ

•      1. บุคคลซึ่งกฎหมายประสงค์จะคุ้มครอง แนวคำวินิจฉัยของศาลตัดสินว่า บุคคลซึ่งกฎหมายมุ่งประสงค์จะคุ้มครองไม่อาจเป็นตัวการ ผู้ใช้ ผู้สนับสนุนได้

•      2. บุคคลซึ่งเป็นองค์ประกอบของการกระทำความผิดของผู้กระทำ ศาลตัดสินว่าเป็นตัวการ ผู้ใช้ ผู้สนับสนุนได้ If he know the fact ทางตำรากับแนวคำวินิจฉัยของศาลขัดกัน โดยทางตำราเห็นว่า ไม่อาจเป็นตัวการ ผู้ใช้ ผู้สนับสนุนได้

ประเทศสหรัฐอเมริกา

•      1. บุคคลซึ่งกฎหมายประสงค์จะคุ้มครอง ทางตำราและแนวคำวินิจฉัยของศาลเห็นพ้องกันว่า ไม่อาจเป็นตัวการ ผู้ใช้ ผู้สนับสนุนได้

•      2. บุคคลซึ่งเป็นองค์ประกอบของการกระทำความผิดของผู้กระทำ ทางตำราและแนวคำวินิจฉัยของศาลเห็นพ้องกันว่า ไม่อาจเป็นตัวการ ผู้ใช้ ผู้สนับสนุนได้

•      Model Penal Code มาตรา 2.04 (5) เว้นไว้เสียแต่ว่าบทบัญญัติความผิดนั้นจะกำหนดไว้เป็นอย่างอื่น บุคคลไม่อาจเป็นตัวการ ผู้ใช้ ผู้สนับในการกระทำความผิดของผู้อื่น ถ้า

          (a) บุคคลนั้นเป็นเหยื่อ() ของการกระทำความผิดนั้น หรือ

          (b) ความผิดนั้นได้บัญญัติในลักษณะที่ว่าการกระทำของเขาเป็นสิ่งที่เกี่ยวข้องกับการกระทำความผิดอย่างหลีกเลี่ยงไม่ได้

ประเทศไทย

•      1. บุคคลซึ่งกฎหมายประสงค์จะคุ้มครอง แนวความคิดทางตำราเห็นเช่นเดียวกับอังกฤษและอเมริกาว่าบุคคลซึ่งกฎหมายประสงค์จะคุ้มครองไม่อาจเป็นตัวการ ผู้ใช้ ผู้สนับสนุน

พิจารณาตัวอย่าง นายแดงเจ็บป่วยทรมาน จ้างให้พยาบาลฉีดยาพิษให้ตนตายให้พ้นจากความทรมาน นางพยาบาลงสารฉีดยาพิษให้นายแดง แต่นายแดงไม่ตาย

•      พยาบาล

•      นายแดง

•      เด็กหญิงแดงชักชวนให้เด็กชายดำ กระทำชำเราตน เด็กชายดำบอกให้เด็กหญิงขาว ช่วยดูต้นทางให้ในกระหว่างที่กระทำชำเราเด็กหญิงแดง

•      เด็กชายดำ

•      เด็กหญิงขาว

•      เด็กหญิงแดง

•      2. บุคคลซึ่งเป็นองค์ประกอบของการกระทำความผิดของผู้กระทำ  แนวความคิดในทางตำราก็เห็นเช่นเดียวกับอังกฤษและอเมริกา ว่าบุคคลซึ่งเป็นองค์ประกอบของการกระทำความผิดของผู้กระทำ ไม่อาจเป็นตัวการ ผู้ใช้ ผู้สนับสนุนได้

•      พิจารณาตัวอย่าง แดงให้สินบนเจ้าพนักงาน เพื่อให้เจ้าพนักงานคนนั้นกระทำการอันไม่ชอบหน้าที่ เจ้าพนักงานก็รับสินบนนั้นไว้ และได้กระทำการอันไม่ชอบด้วยหน้าที่

          แดงมีความผิดตาม ม.144 หรือไม่

          เจ้าพนักงานมีความผิดตาม ม.149 หรือไม่

•      พิจารณาตัวอย่าง ฎีกา 435/2520 ราษฎรให้สินบนเจ้าพนักงานเพื่อกระทำการอันไม่ชอบด้วยหน้าที่ เจ้าพนักงานรับไว้ ราษฎรมีความผิดตาม ป.อ.มาตรา 144 เจ้าพนักงานมีความผิดตาม ม.149 ราษฎรไม่มีความผิดฐานเป็นผู้สนับสนุนเจ้าพนักงานอีก

•      พิจารณาตัวอย่าง แดงให้สินบนเจ้าพนักงาน เพื่อให้เจ้าพนักงานคนนั้นกระทำการอันชอบด้วยหน้าที่ เจ้าพนักงานก็รับสินบนนั้นไว้ และได้กระทำการอันชอบด้วยหน้าที่

          แดงมีความผิดตาม ม.144 หรือไม่

          เจ้าพนักงานมีความผิดตาม ม.149 หรือไม่

          แดงจะมีความผิดฐานเป็นผู้สนับสนุนตาม ม.149 หรือไม่

•      พิจารณาตัวอย่าง นางขาวได้ตั้งครรภ์ได้ 3 เดือน อยากจะทำแท้งเพราะไม่สามารถจะเลี้ยงดูได้หากปล่อยให้คลอดออกมา จึงไปขอให้นางดำซึ่งเป็นหมอตำแย ให้ช่วยทำแท้งให้ตน นางดำจึงทำให้นางขาวแท้งลูก  นางขาวมีความผิดฐานใด

          นางดำมีความผิดฐานใด

•      พิจารณาตัวอย่าง แดงหลบหนีออกมาจากเรือนจำกลางจังหวัดเชียวใหม่ และหนีมาขออาศัยกับนายดำซึ่งเป็นญาติอยู่ในป่า นายดำก็รู้ว่านายแดงแหกคุกหนีมาแต่สงสารจึงให้นายแดงหลบอาศัยชั่วคราว

          นายดำมีความผิดตาม ม.189 หรือไม่

          นายแดงจะมีความผิดฐานเป็นตัวการ ผู้ใช้ ผู้สนับสนุนตาม ม.189 ได้หรือไม่

•      พิจารณาตัวอย่าง ลูกของนายแดงต้องการสอบเข้าเป็นตำรวจ นายดำทราบดังกล่าวจึงบอกกับนายแดงว่า ตนรู้จักกับตำรวจผู้หลักผู้ใหญ่ในสำนักงานตำรวจแห่งชาติ สามารถฝากลูกของนายแดงให้สอบเข้าเป็นตำรวจได้ แต่ขอเงินค่าสินน้ำใจหนึ่งแสนบาท นายแดงด้วยความรักลูกจึงยอมจ่ายเงินให้นายดำ

          นายดำมีความผิดตาม ม.143 หรือไม่

          นายแดงจะมีความผิดฐานเป็นตัวการ ผู้ใช้ ผู้สนับสนุนตาม ม.143 หรือไม่

•      พิจารณาตัวอย่าง นายแดงเป็นหนี้นายดำอยู่ 1 ล้านบาท ซึ่งไม่มีเงินชำระหนี้นายดำ นายแดงกลัวว่านายดำที่กำลังยื่นฟ้องศาลให้บังคับชำระหนี้จะมายึดรถยนต์ของตน อันเป็นทรัพย์สินเพียงอย่างเดียวที่นายแดงมี นายแดงจึงสบคบกับนายขาวทำการโอนรถคันดังกล่าวไปเป็นของนายขาว โดยมีนายเขียวเพื่อนที่เป็นเจ้าหน้าที่ของขนส่งจังหวัดเป็นคนโอนให้โดยรู้ว่าเป็นการโอนเพื่อไม่ให้เจ้าหนี้บังคับชำระหนี้ได้

          นายแดงมีความผิดตาม ม.350 หรือไม่

          นายเขียวมีความผิดฐานเป็นผู้สนับสนุนหรือไม่

          นายขาวจะมีความผิดฐานเป็นตัวการ ผู้ใช้ ผู้สนับสนุนตาม ม.350 หรือไม่

•      พิจารณาตัวอย่าง คำพิพากษาฏีกาที่ 143/2517 จำเลยที่ 1 เป็นลูกหนี้ตามคำพิพากษาของโจทก์ร่วม โอนที่ดินของตนให้แก่จำเลยที่ 3 ผู้ซึ่งมิได้เป็นลูกหนี้ของโจทก์ร่วม ย่อมถือได้ว่าเป็ฯการโอนไปให้แก่ผู้อื่นตาม ม.350 จำเลยที่ 1 จึงมีความผิด ตาม ม.350 ส่วนจำเลยที่ 3 ซึ่งเป็นผู้รับโอนที่ดินจากจำเลยที่ 1 เป็นตัวการร่วมตาม ม.83 ในการกระทำความผิดตาม ม.350

•      คำพิพากษาฏีกาที่ 563/2523ผู้อื่นรับโอนทรัพย์นั้นจะมีความผิดตาม ม.350 ก็ต่อเมื่อรู้ว่าลูกหนี้รู้ว่าเจ้าหนี้ได้ใช้สิทธิทางศาลแล้ว ถ้าไม่รู้ข้อเท็จจริงดังกล้าวก็ไม่มีความผิดตาม ม.350

•      วิเคราะห์ปัญหา กรณีผู้รับโอนทรัพย์สินจากลูกหนี้ จะเป็นตัวการ ผู้ใช้ หรือผู้สนับสนุนได้หรือไม่

          - แนวความคิดทางตำรา เห็นว่าบุคคลซึ่งเป็นองค์ประกอบของการกระทำความผิดของผู้กระทำ ไม่อาจเป็นตัวการ ผู้ใช้ ผู้สนับสนุนได้

          - แนวคำวินิจฉัยของศาลผู้รับโอนทรัพย์สินจากลูกหนี้ เป็นตัวการร่วมได้

•      สรุป บุคคลซึ่งเป็นองค์ประกอบของการกระทำความผิดของผู้กระทำ ไม่เป็นตัวการ ผู้ใช้ ผู้สนับสนุน เพราะว่า

1. กฎหมายบัญญติความผิดของผู้เป็นองค์ประกอบความผิดไว้เป็นพิเศษแล้ว

2 หากไม่มีการบัญญัติความผิดไว้ ถือว่า กฎหมายไม่ประสงค์จะลงโทษผู้นั้น

1. กฎหมายบัญญติความผิดของผู้เป็นองค์ประกอบความผิดไว้เป็นพิเศษแล้ว

•      ราษฎรให้สินบนเจ้าพนักงาน ราษฎรผิด ม. 144 เจ้าพนักงานผิด ม. 149

•      กรณีหญิงยินยอมให้ผู้อื่นทำให้ตนแท้งลูก หญิงผิด ม.301 คนที่ทำให้หญิงแท้งลูกผิด ม.302

•      ราษฎรให้สินบนเจ้าพนักงานให้กระทำอันชอบด้วยหน้าที่ เจ้าพนักงานผิด ม.149 ราษฎรไม่มีความผิดตาม ม.144 ราษฎรไม่มีความผิดฐานเป็นผู้สนับสนุน ม.149 อีก

2 หากไม่มีการบัญญัติความผิดไว้ ถือว่า กฎหมายไม่ประสงค์จะลงโทษผู้นั้น

•      กรณีผู้ให้สินบนคนกลาง

•      คนกลางมีความผิด ตาม ม.143

•      คนที่ให้สินบนคนกลางไม่มีความผิด

•      ถ้าไม่มีผู้ให้ ก็ไม่มีผู้รับ แต่กฎหมายประสงค์ลงโทษคนรับเท่านั้น จึงถือเป็น necessary participator

•      ถ้ากฎหมายประสงค์จะลงโทษต้องมีการบัญญัติความผิดผู้ให้สินบนคนกลางไว้ต่างหากแล้ว เมื่อไม่ได้บัญญัติความผิดไว้ จึงถือว่ากฎหมายไม่ประสงค์จะลงโทษ

อ้างอิง : เกียรติขจร วัจนะสวัสดิ์ , กฎหมายอาญาภาค 1 พิมพ์ครั้งที่ 10, 2551 หน้า 736